Türkiye’de Elektrik Tüketimi Ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Ampirik Bir Analiz

2023

Bir enerji kaynağı olarak fosil yakıt, Sanayi Devriminden itibaren üretimin en önemli unsurlarından biri olmuştur. Ancak fosil yakıtların dünyanın her yerinde eşit bir şekilde dağılım göstermediği görülmektedir. Bu durum bazı ülkeleri enerji ihracatçısı durumuna getirirken fosil yakıt kaynağı bulunmayan ülkeleri ise ithalatçı konuma getirmiştir. Yeterli enerji kaynağına sahip olmayan ülkeler üretim miktarını ve toplumsal refah düzeyini yükseltmek için ihtiyaç duydukları enerjiyi dış kaynaklardan tedarik etmek zorundadır. Bu durum enerji sektöründe bağımlılık ilişkilerinin gelişmesine neden olmaktadır. 2022'nin ilk aylarında başlayan Ukrayna-Rusya Savaşının ardından enerji bağımlılığı enerji arz güvenliği açısından bir risk unsuru olarak kabul edilmiştir. Bu yüzden Avrupa Birliği enerji bağımlılığının azaltılması için yenilenebilir enerjiye geçiş, enerji ithalatçısı ülkelerin çeşitlendirilmesi gibi yeni bir stratejiyi hayata geçirmiştir. Yoğun bir biçimde enerji ithalatına bağımlı bir ülke olan Türkiye'nin de enerji bağımlılığı konusunda adım atması gerekmektedir. Bu çalışma kapsamında yapılan ampirik analizden elde edilen sonuçlarda bu sonucu desteklemektedir. Analiz kapsamında yapılan Johansen eşbütünleşme testi sonucunda, 1990-2020 döneminde Türkiye'de birincil enerji arzı ve fosil yakıt tüketimi ile enerji bağımlılığı arasında kısa ve uzun dönemde pozitif bir ilişki vardır. Enerji verimliliği ile enerji bağımlılığı arasında negatif bir ilişki söz konusudur. Analizde yer alan diğer bağımsız değişkenlerden biri olan Gayri Safi Yurtiçi Hasıla ve enerji bağımlılığı arasında beklentinin aksine negatif bir ilişki tespit edilmiştir. Analizdeki son değişken olan yenilenebilir enerji ve enerji bağımlılığı arasında ise bu model kapsamında bir ilişki kurulamamıştır.

İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 2019

Enerji, sanayileşme devrimi sonrası üretim ve tüketim faaliyetlerinin önemli ve zorunlu bir girdisi haline gelmiştir. Keza ülke ekonomileri için büyümenin belirleyicisi olan enerji ekonomik büyümenin de temel kaynağıdır. Bu bağlamda hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ekonomiler için ekonomik büyüme, enerji tüketimi ve karbon emisyonu arasındaki ilişki fazlaca dikkat çeken ve incelenen bir konu haline gelmiştir. Bu çalışmada ekonomik büyüme, enerji tüketimi ve karbon emisyonu arasındaki ilişki Türkiye açısından incelenmeye çalışılmıştır. Veri seti yıllık olarak elde edilmiş olup 1961-2014 dönemlerini kapsamaktadır. Verileri analize uygun hale getirmek için öncelikle zaman serilerinde uygulanan durağanlık testlerinden ADF ve PP testleri yapılmıştır. Daha sonra değişkenler arasında eşbütünleşme analizi yapılmıştır. Eşbütünleşme sonucunda VEC modeli kurulmuştur. Sonrasında Granger nedensellik analizi yapılmıştır. Analiz sonucunda kişi başı GSYH'den kişi başına enerji tüketimine doğru tek yönlü ve kişi başı enerji kullanımından kişi başı karbon emisyonuna doğru tek yönlü bir nedensellik olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Uluslararası Ticaret ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi

Bu çalışmada Türkiye için enerji tüketimi, enerji verimliliği, sermaye birikimi, Ar-Ge harcamaları ile ekonomik büyümeyi temsil eden Reel GSYH(gayrisafi yurtiçi hasıla) ve nüfus arasındaki ilişki 1985-2018 dönemlerini kapsayan yıllık verilerle incelenmiştir. VECM (Vector Error Correction Model-Vektör Hata Düzeltme Modeli) metodunun kullanıldığı bu çalışmada; uzun dönemli nedensellik testi sonuçları değerlendirildiğinde, enerji tüketimi ile ekonomik büyüme arasında, teknolojik gelişim ile ekonomik büyüme arasında, nüfus ile ekonomik büyüme arasında ve enerji tüketimi ile teknolojik gelişim arasında çift yönlü nedensellik ilişkilerinin geçerli olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Nedensellik testi sonuçları bir bütün olarak değerlendirildiğinde, enerji tüketimi ile ekonomik büyüme arasındaki çift yönlü nedensellik ilişkisinin hem kısa hem de uzun dönemde geçerli olması enerji tasarrufuna yönelik olarak uygulanacak bir politikanın ekonomik aktivitelere zarar verebileceği görülmüştür. Benzer ş...

Cukurova Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Dergisi, 2012

Enerji, modern yaşamın önemli bir girdisi; ekonomik büyümenin temel bir belirleyicisidir. Bir yandan, enerji kullanımının katkılarıyla üretilen mal ve hizmet miktarının artması; diğer yandan gelir düzeyi arttıkça, daha fazla enerji tüketimine yol açacak mal ve hizmetlerin kullanılması beklenmektedir. Bu çalışma, anılan beklentiden yola çıkarak enerji tüketimi-iktisadi büyüme ilişkisini, yükselen piyasa ekonomileri olarak nitelenen ülkeler bakımından araştırmayı amaçlamaktadır. Örneklemde yer alan 12 ülkenin 1980-2008 verileri kullanılarak yapılan analiz, enerji tüketimi ile büyüme arasında, 5 ülkede iki yönlü; 3 ülkede enerji tüketiminden büyümeye; 3 ülkede de ekonomik büyümeden enerji tüketimine doğru tek yönlü ilişkinin varlığını; sadece bir ülkede bu iki değişken arasında bir ilişkinin gözlenmediğini göstermektedir.

Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2018

Avrupa Birliği (AB) enerji politikalarına, birliğin temelini oluşturan 1951 tarihli Paris antlaşmasıyla birlikte başlamış, süreç içerisinde de amaç ve ilkelerinde büyük sapmalar göstermemiştir. Günümüzde ise AB’nin nükleer enerjiden yenilenebilir enerjiye doğru geçiş yapan politikaları benimsediği görülmektedir. Türkiye ise hızla artan nüfus, yükselen elektrik ihtiyacı, sürekli büyümenin elektrik tüketimini arttırması, enerjideki yüksek dışa bağımlılık, yenilenebilir enerji kaynaklarının artan enerji ihtiyacını karşılamaması gibi nedenlerle nükleer enerjiye geçiş yapan politikaları benimsediği görülmektedir. Enerji türü tercihlerinde görülen bu ayrım, ekonomik büyüme hedefleriyle büyük ölçüde ilişkilidir. Bu çerçevede çalışmada, “Türkiye ve AB’de tüketilen enerji türlerinin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi nedir?” sorusunun cevabı Toda-Yamamoto nedensellik testi yardımıyla aranmıştır. Çalışmanın sonucunda Türkiye için doğalgaz tüketiminden ekonomik büyümeye doğru, AB için ise petro...

ASSAM Uluslararası Hakemli Dergi, 2019

Bu çalışmanın amacı, panel eşbütünleşme ve panel nedensellik testlerinde yaşanan güncel gelişmeler uygulanarak, Avrupa Birliği ülkeleri ile Türkiye'de ekonomik büyüme ve elektrik enerjisi tüketimi arasındaki ilişkiyi 1996-2014 dönemine ait yıllık verileri kullanılarak ortaya koymaktır. Bu anlamda panel dinamiklerinde heterojenliği ve kesitsel bağımlılığı dikkate alan bir çerçevede eşbütünleşme ve nedensellik testleri ile analiz gerçekleştirilmiştir. Panel eşbütünleşme testi ile elektrik tüketimi ve ekonomik büyüme arasında uzun dönemli anlamlı bir ilişkinin varlığı ortaya konulmuştur. Parametre tahmininin yapılmasına imkân sağlayan DOLSMG tahmincisinden elde edilen sonuçlar, panel genelinde elektrik tüketiminin ekonomik büyümeye pozitif katkı sağladığını göstermiştir. Ayrıca sonuçlar söz konusu ülkelerde, elektrik tüketimi ve ekonomik büyüme arasında iki yönlü nedensellik ilişkisinin olduğunu ortaya koymuştur.

Özgür Yayınları eBooks, 2023

In this study, we examine the impact of two leading credit risk indicators (ABX.HE and CDX.NA.IG indexes) on the U.S. equity market (the Dow Jones Industrial Average index, DJIA) and short-term financing stress (TED spread) through asymmetric causality and Markov Regime-Switching regression analysis. According to the findings, CDX.NA.IG dominates ABX. HE index both in negative and positive returns. Additionally, it appears to be more impactful over the U.S. equity market and short-term financing stress. Markov Regime-Switching regression analysis shows that CDX.NA.IG negatively affects the U.S. equity market returns and escalates the short-term financing stress in expansionary and contractionary regimes. These effects become considerably higher during financial turmoil. Based on our findings, we suggest market participants monitor the CDX.NA.IG index for potential trend reversals in the equity market and liquidity crunch in the debt market. This attention would help in working capital management.

Business And Management Studies: An International Journal, 2020

Bu makale, araştırma ve yayın etiğine uygun hazırlanmış ve intihal taramasından geçirilmiştir.

2019

Ekonomik buyume ve enerji tuketimi arasindaki iliskinin yonu ekonomik karar alicilar icin oldukca onem arz eden bir konudur. Enerji tuketimi ile ilgili ekonomi politikalari belirlenirken, enerjide ithalatci veya ihracatci olma durumu ile birlikte iliskinin yonunun bilinmesi, bu konuda alinacak kararlarin alt yapisini olusturmaktadir. Buna gore ornegin enerji tuketiminden ekonomik buyumeye dogru bir nedensellik iliskisinin bulunmasi durumunda enerji tuketiminin basta uretim ile ilgili sektorlerde artirilmasi hedeflenecekken bunun tersi bir durumda israftan kacinma politikalari agirlik kazanacaktir. Bu calismada Avrupa Birligi kapsaminda parasal birlige uye olan Almanya, Avusturya, Belcika, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hollanda, Irlanda, Ispanya, Italya, Kibris, Letonya, Litvanya, Luksemburg, Portekiz, Slovakya, Slovenya, Yunanistan’in 1995-2018 donemi ekonomik buyume ve enerji tuketimi verileri ile oncelikle Yatay Kesit Bagimliligi ve Homojenlik Testi yapilmis, bulgular dogrultusunda...

Uluslararası ekonomik araştırmalar dergisi, 2019

Nüfus artışı ve sanayi üretimindeki gelişmelere bağlı olarak, enerji tüketimi ile enerji tüketimi içerisindeki elektrik enerjisinin tüketimi de artmaktadır. Çoğu ülkenin elektrik enerjisi kullanımında dış dünyaya bağımlı olması, enerjiye stratejik bir ürün statüsü kazandırmakta ve hem politika yapıcılar hem de araştırmacılar için elektrik tüketimi ve ekonomik büyüme tartışmaları güncelliğini korumaktadır. Ülke grupları ve ülke örnekleri üzerine yapılan çok sayıdaki çalışmada, elektrik enerjisi tüketimi ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki birbirinden farklı değişkenler yardımıyla araştırılmaktadır. Bütün bu literatürdeki ortak sonuç ise, enerjiyi verimli kullanan ülkelerde ekonomik büyümenin olumlu etkilendiği şeklindedir. Bu çalışmada, 1970-2014 dönemi verileriyle gelişmekte olan bazı ekonomiler için, ekonomik büyüme modeli elektrik enerjisi tüketiminin yanı sıra, ihracat ve karbondioksit emisyonu değişkenlerini de kullanarak yeni nesil ekonometrik yöntemler aracılığıyla tahmin yapılmaktadır. Ampirik sonuçlar, elektrik enerjisi tüketiminin ekonomik büyümeyi olumlu etkilediğini ortaya koymakta ve büyüme amacına yönelik olarak elektrik arzını arttırıcı politikaların desteklenmesi gerektiğini vurgulamaktadır.