Türkiye'de Elektrik Enerjisi Yoğunluğunun Dinamikleri: VAR Analizi

2014

Ekonomik ve sosyal gelismelerle birlikte uretim hacimlerinin genislemesi, toplumsal talep ve beklentilerin cesitlenerek artmasi enerji talebini de giderek artirmistir. Enerji talebindeki artisin ortaya cikardigi sorunlarin ozellikle gelismekte olan ulkeler acisindan cok daha kapsamli ve maliyetli oldugu soylenebilir. Zira gelismekte olan ulkelerde gorulen hizli sanayilesme, kentlesme ve nufus artisi enerji tuketimini dogrudan etkilemektedir. Turkiye ve gelismekte olan ulkeler icin enerji talebinde gorulen bu hizli artis sorunun bir kismidir. Sorunun diger kismi ise soz konusu enerji talebinin karsilanmasinda ilgili ulkelerin onemli olcude disa bagimli olmalari ve yenilenebilir enerji kaynaklari basta olmak uzere yerli enerji arzini artiracak alternatifler uretememeleridir. Enerjide yuksek duzeyde disa bagimli olmanin ortaya cikardigi en onemli maliyet ise yuksek cari aciklardir. Calismada VAR analizi kapsaminda es butunlesme, hata duzeltme modeli ve Granger nedensellik testi ile san...

Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 2018

Bu çalışmada Türkiye'nin enerji verimliliğinin belirleyicileri TOPSIS (Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution), Tobit model ve yapay sinir ağları (YSA) algoritması yöntemleri birlikte kullanılarak incelenmiştir. Çalışma TOPSIS enerji verimlilik skorlarının hesaplanması ve yapay sinir ağları ve Tobit modelleriyle tahmin olmak üzere iki aşamada gerçekleştirilmiştir. İlk aşamada karbon emisyonu, Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH), yenilenebilir ve yenilenemeyen enerji tüketimi, işgücü miktarı ve sermaye stoku değişkenleri kullanılarak Türkiye'nin 1960-2013 dönemine ait yıllık enerji etkinlik skorları hesaplanmıştır. Sonraki aşamada TOPSIS yöntemiyle elde edilen etkinlik skorları YSA ve Tobit modellerinde bağımlı değişken olarak kullanılırken, karbon emisyonu, GSYİH, yenilenebilir ve yenilenemeyen enerji tüketimi, işgücü miktarı, sermaye stoku-işgücü oranı, kriz yıllarını temsil eden kukla değişkenler, doğrusal trend ve trendin karesi bağımsız değişkenler olarak kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda YSA algoritmasının tahmini değerleri ile TOPSIS enerji verimlilik skorları arasındaki korelasyon katsayısı 0.998 olarak gerçekleşmiştir.

Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2020

Ülkeler açısından en sağlam gelişim temellerinden biri şüphesiz üreterek büyümek, özellikle de teknoloji üreterek, hammadde tüketerek ve daha fazla enerji tüketerek bu büyümeyi gerçekleştirmektir. Bu çalışmanın amacı Türkiye'de enerji tüketimi, enerji ithalatı ile finansal gelişmişlik ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin araştırılmasıdır. Çalışmanın dönemi 1970-2015'tir. Çalışmanın verileri Dünya Bankasının resmî sitesinden alınmıştır. Çalışmada yöntem olarak ARDL sınır testi yaklaşımı kullanılmıştır. Çalışma sonucunda uzun dönemde gerek finansal gelişmişlik gerekse ekonomik büyümenin bağımsız değişkenler ile arasında eşbütünleşme ilişkisinin var olduğu tespit edilmiştir. Kısa dönemde de bağımlı değişkenlerde meydana gelen sapmaların bir sonraki dönemde düzeltilerek uzun dönem dengesine geri döndüklerine dair anlamlı sonuçlar tespit edilmiştir.

Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2014

Bu çalışma, Türkiye'de elektrik tüketimi ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkiyi iki önemli kontrol değişkeni (ihracat ve yatırım) kullanarak araştırmaktadır. Ampirik uygulamada değişkenler arasında eş bütünleşmenin varlığı doğrulanmış ve ekonomik büyüme, ihracat ve yatırım değişkenlerinin uzun dönemde elektrik tüketimi üzerinde pozitif etkiye sahip olduğunu göstermiştir. Ayrıca, elektrik tüketiminden ekonomik büyümeye doğru tek yönlü Granger nedensellik sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuç, Türkiye'de enerji kaynaklarını korumaya yönelik elektrik tüketimini azaltıcı (konservatif) politikaların ve elektrik arzında ortaya çıkabilecek daralmaların ekonomik büyümeyi azaltabileceğini göstermektedir. Bu nedenle politika uygulayıcıları artan elektrik talebini karşılamak için enerji üretimini artırıcı ve tasarruf edici ileri teknolojileri benimsemeli ve yeni enerji kaynaklarını geliştirici projeleri desteklemelidir.

the Journal of Academic Social Sciences, 2016

Trade openness is an essential component of economic growth, and the relationship between trade openness and energy consumption has been an important topic of discussion among academics and researchers. The purpose of this study is to deal with the symmetric and asymmetric causality between Turkey's trade openness and energy consumption. For this purpose, using Turkey's annual data for the period between 1980-2015 years, the causality relationship between trade openness and energy consumption was analyzed by symmetrical Toda-Yamamoto causality test and asymmetric Hatemi-J causality test. It was determined that there is bidirectional causality relationship both from trade openness to energy consumption and from energy consumption to trade openness according to the symmetric Toda-Yamamoto causality test. According to the results of the Hatemi-J asymmetric causality test, no asymmetric causality relationship between the trade openness and energy consumption has been determined. By promoting industrialization, trade openness will be able to affect economic growth and economic growth will result in an increase in energy demand. Due to the expansion of trade openness, the increased in the number of technological products will be able to contribute to the country's energy efficiency policies by encouraging the production and use of lower-cost energy.

Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2018

Turkiye’de son yillarda, ithal edilen enerji talebindeki artis, cari acigi onemli olcude arttirmaktadir. Turkiye gibi gelismekte olan ulkelerde uretimin gerceklestirilebilmesi icin gerekli olan petrol ve dogalgaz gibi enerji kaynaklarinda disa bagimli olunmasi cari acigin artmasina neden olmaktadir. Bu calismanin amaci, 1971-2015 donemi icin, Turkiye acisindan ekonomik buyume ile enerji ithalati arasindaki iliskiyi incelemek ve enerji ithalatinin cari acigi ne olcude etkiledigini belirlemektir. Calismada cari acik, buyume hizi ve enerji ithalati verileri kullanilarak VAR (Vector Autoregression Model) modeli kapsaminda, Etki-Tepki analizi, Granger nedensellik analizi ve varyans ayristirmasi testleri uygulanmistir. Calismada elde edilen bulgulara gore, enerji ithalati cari acigin granger nedeni oldugu tespit edilmistir. Yapilan etki-tepki analizi sonuclari, enerji ithalatindaki bir sokun GSYH’yi iki donem boyunca pozitif ve anlamli olarak etkiledigini gostermektedir. Cari acik degiske...

Enerji ekonomik büyüme ve kalkınmanın en önemli faktörlerinden biridir. Stratejik öneme sahip olan enerji faktörü; ülkelerin uluslararası politik ekonomideki konumlarını, politikalarını ve uygulamalarını etkilemektedir.

Dumlupınar Üniversitesi sosyal bilimler dergisi, 2015

Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2019

In this study, the impacts of innovation and technology indicators such as number of patent applications, R&D expenditure per capita, number of mobile subscribers, and number of internet users on electricity consumption per capita are empirically analyzed for emerging countries in 2000-2018. Autocorrelation and heteroskedasticity problems are solved using Arellano-Bond (1991) method. Results show that 10% increase in R&D expenditures per capita, number of mobile subscribers, and number of internet users promote electricity use per capita by 0.4%, 0.1%, and 0.3%, respectively. However, no significant effect of patent applications on electricity use per capita is observed. These findings may indicate the necessity of electricity efficiency policies in emerging countries.

Dünya genelinde nüfusun giderek artış göstermesi, gelişmekte olan ülkelerin sanayileşme çabaları, teknolojinin yaygınlaşması, ekonomik ve sosyal kalkınma arayışları gibi nedenlerden dolayı, tüm sektörler için girdi kaynağı olan enerjinin, ülkeler için önemi her geçen gün artmaktadır. Enerjiye olan ihtiyacın sürekli arttığı buna karşılık enerji kaynaklarının gittikçe azaldığı günümüz dünyasında, bütün enerji kaynaklarının verimli bir şekilde kullanılması büyük önem taşımaktadır. Özellikle sanayi sektöründe ana girdi kaynağını oluşturan enerjinin verimli kullanılması, uluslararası ticarette rekabet ortamının arttığı günümüzde üretim maliyetlerini düşürerek, mal ve hizmetlerin daha ucuza elde edilmesini sağlayacaktır. Bu bağlamda enerjinin önemi belirtilmiş, enerji verimliliği ve yoğunluğu kavramları açıklanmış, Türkiye’de enerji kaynakları ele alınmıştır. Türkiye’de enerji yoğunluğu değerleri bakımından karşılaştırma yapılmıştır. Türk sanayinin alt dalları itibariyle enerji verimliliği analiz edilmiş, sanayi sektöründe enerjinin verimliliğini arttırmak için çözüm önerileri sunulmuştur.

Politik Ekonomik Kuram, 2018

Uluslararası literatürde üzerinde birçok çalışma yapılmış olan enerji yoksulluğu kavramı, Türkiye’de de son dönemde dikkat çekmeye başlamıştır. Bu bağlamda bu çalışmada hanehalkının karşı karşıya kaldığı enerji yoksulluğunun bir ayağını oluşturan elektrik enerjisine ait enerji yoksulluğu profili Türkiye için çizilmeye çalışılmış bununla birlikte genel olarak Türkiye’deki elektrik enerjisi sektörünün durumu da incelenmiştir. Literatürde enerji yoksulluğunu ölçme yöntemlerinden miktar ve gelirin oranı yaklaşımları ile Türk hanehalklarının enerji yoksulluğu profili analiz edilmeye çalışılarak, Türkiye için mevcut durumun ne olduğu ele alınmıştır. Bu sayede enerji yoksulluğu ile mücadele için politika üreticilerine ve enerji yoksulluğu üzerinde çalışma yapmak isteyenlere katkı sağlanması çalışmanın amacını oluşturmaktadır.

Verimlilik Dergisi, 2013

Electricity consumption is increased every passing day by increased technological advances, population and welfare with the influence of industrialization and globalization. While the electricity consumption in 2009 was at the level of 194 billion kWh with 2 % fall; it became 210 billion kWh in 2010 in Turkey. In 2011, electricity consumption rose to the level of 229, 3 billion kWh. The electricity consumption in the next ten year period is expected to increase by 7,5 %. It is also expected that the share of electricity sector in Turkish economy, which was only 2,5 % in 2010, would be 7 % by the year of 2018. In this study, first of all price and income elasticity of electricity consumption have been calculated for the years between 1980 and 2011. As dependent variable, the electricity consumption (gWh) has been used while electricity price (TL), population and GDP have been used as independent variables. The data have been obtained from Turkey Statistical Institute, Turkey Electricity Transmission Corporation, Eurostat and the World Bank. The elasticity analysis showed that Turkish economy has lower price and income elasticity. In the second part of the analysis Vector Autoregressive (VAR) Model has been applied, in order to find short and long term relationship between the variables.

2022

ASSAM Uluslararası Hakemli Dergi, 2019

Bu çalışmanın amacı, panel eşbütünleşme ve panel nedensellik testlerinde yaşanan güncel gelişmeler uygulanarak, Avrupa Birliği ülkeleri ile Türkiye'de ekonomik büyüme ve elektrik enerjisi tüketimi arasındaki ilişkiyi 1996-2014 dönemine ait yıllık verileri kullanılarak ortaya koymaktır. Bu anlamda panel dinamiklerinde heterojenliği ve kesitsel bağımlılığı dikkate alan bir çerçevede eşbütünleşme ve nedensellik testleri ile analiz gerçekleştirilmiştir. Panel eşbütünleşme testi ile elektrik tüketimi ve ekonomik büyüme arasında uzun dönemli anlamlı bir ilişkinin varlığı ortaya konulmuştur. Parametre tahmininin yapılmasına imkân sağlayan DOLSMG tahmincisinden elde edilen sonuçlar, panel genelinde elektrik tüketiminin ekonomik büyümeye pozitif katkı sağladığını göstermiştir. Ayrıca sonuçlar söz konusu ülkelerde, elektrik tüketimi ve ekonomik büyüme arasında iki yönlü nedensellik ilişkisinin olduğunu ortaya koymuştur.

Karadeniz 2020 Gelişmeleri Işığında Bölgesel Değerlendirmeler, 2021