Academia.eduAcademia.edu

CRİMİNAL DİZİSİNDEKİ HUKUK TERİMLERİNİN SESLENDİRME VE ALT YAZI ÇEVİRİLERİNE YÖNELİK TERİMBİLİM ODAKLI SORGULAMALAR

2025, HUMANITAS - Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi

https://doi.org/10.20304/humanitas.1510750

Abstract

Hukuk terimleri yalnızca anayasa, kanunlar, yönetmelikler, sözleşmeler, iddianameler, mahkeme kararları kapsamında karşımıza çıkmaz, görsel-işitsel metinlerde de yer alabilir. Günümüzde talep gören bir uzmanlık alanı olan hukuk çevirilerini öğrencilerin çekindikleri bir alan olmaktan çıkarmak için hukuk çevirisi dersi görsel-işitsel materyallerle desteklenebilir. Araştırma nesnesi olarak belirlenen Netflix'in Criminal (Fransa, İspanya, Almanya ve Birleşik Krallık) dizisindeki terim sorunlarını saptayarak terimbilim odaklı sorgulamalarda bulunmak, terimlerin seslendirme, alt yazı, hukuk çeviri stratejilerini belirlemek ve eşdeğerlik türlerini tartışmak araştırmanın hedefleri arasında yer almıştır. Fransızca ve Türkçe terimler, metin terimbilimi yaklaşımıyla derlenmiştir. Mutlak eşdeğerlik kapsamında ele alınan tek anlamlı terimlerin, anlamsal eşdeğerlik kapsamında ele alınan eş anlamlı terimlerden sayıca daha fazla olduğu tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra gözlem odasındaki gözlem tekniklerine ve bu tekniklerin seslendirme ve alt yazı çevirilerine dair kesitler sunulmuştur. Yakalama, gözaltına alma ve ifade alma yönetmeliğinde yer alan maddeler ile dizide geçen sahneler eşleştirilmiş, adli bilimler kapsamında müdafi ve sorgu memurunun kullandığı kalıp cümlelerin seslendirme ve alt yazı çevirileri arasında bir farka rastlanmamıştır. Hukuk terimlerinin kaynak odaklı çeviri yaklaşımıyla çevrildiği belirlenmiştir. Hukuk terimleri Fransızca seslendirme, Türkçe seslendirme, Fransızca alt yazı ve Türkçe alt yazı olmak üzere dört farklı grupta örneklendirilmiştir. Seslendirme ve alt yazı çevirmenlerinin çeviri kararlarının nasıl şekillendiği incelenmiştir. Seslendirme çevirisinde dudak eşleme, kinetik (jest ve mimik) eşleme nedeniyle alt yazı çevirisinde zaman ve uzam kısıtlarından dolayı sıkça kısaltma, eksiltme, yer değiştirme, açımlama, öykünme, perspektif kaydırma gibi stratejilerin kullanıldığı belirlenmiştir. Alt yazı çevirisinde terimlerin sadeleştirilerek daha anlaşılır kılındığı gözlemlenmiştir. Hukuk çeviribilimi ile hukuk terimbiliminin çevirmen adaylarına ve uzman çevirmenlere yeni bakış açıları kazandırarak çeviribilim araştırmalarını geliştirmesi beklenmektedir.